De instroom in arbeidsongeschiktheidsuitkeringen is in de eerste acht maanden dit jaar met 11% sterk toegenomen. Uitkeringsinstantie UWV kampt met achterstanden in de WIA-beoordelingen, maar dat verklaart maar een deel van de stijging. “De rest kunnen we niet verklaren.”

In de eerste acht maanden zijn er 40.479 nieuwe arbeidsongeschiktheidsuitkeringen toegekend.Dat is 11% meer dan in dezelfde periode vorig jaar. Het aantal nieuwe WIA-uitkeringen is uitgekomen op 35.704 (vorig jaar 32.061). Met name de instroom in de WGA – tussen de 35% en 80% arbeidsongeschiktheid – is met 27.984 (24.219) sterk toegenomen: 15%. “Deze toename wordt veroorzaakt doordat er meer voorschotten voor WGA-uitkeringen zijn toegekend, omdat de sociaal-medische beoordeling vanwege de coronacrisis niet binnen de geldende termijn kon worden afgerond. Deze voorschotten worden meegeteld als nieuwe uitkeringen. Bij de definitieve beoordeling wordt naar verwachting circa 30% van de aanvragen alsnog afgewezen, de WGA-uitkering telt dan weer mee als beëindigd. Het aantal lopende WIA-uitkeringen steeg in de eerste acht maanden van 2021 verder met 15.000 (4,3%) ten opzichte van eind december 2020.”

Meer voorschotten
De achterstanden in de WIA-keuringen zijn verder opgelopen. “Dit heeft ertoe geleid dat het aantal en de duur van de voorschotten is toegenomen en daarmee ook het aantal en de hoogte van de terugvorderingen, wanneer blijkt dat men uiteindelijk geen recht heeft op een WIA-uitkering.” Eind augustus lagen er nog 39.100 herbeoordelingen in het kader van de WIA, tegen 34.900 eind vorig jaar. De voorraad aan eerstejaarsbeoordelingen in het kader van de Ziektewet is gestegen van 24.300 naar 27.100. Tot en met augustus is bij 458 beoordelingen een beroep op overmacht gedaan, waarbij de uiterste beoordelingstermijn is verlengd. Eind augustus resteerden er nog 132 beoordelingen waarvoor overmacht is aangevraagd. In de eerste acht maanden van dit jaar is UWV voor sociaal-medische beoordelingen 4.400 keer in gebreke gesteld; er is voor ruim € 2,7 miljoen aan dwangsommen betaald. Vorig jaar werd in dezelfde periode ruim € 2,3 miljoen aan dwangsommen betaald.

Reguliere factoren spelen maar beperkte rol
De toename in de WIA-instroom kan met die achterstanden maar deels worden verklaard, aldus UWV. “De helft van de stijging van de WIA-instroom in de eerste acht maanden van 2021 kunnen we niet verklaren. We hebben het vermoeden dat ook deze een gevolg is van de coronacrisis (bijvoorbeeld doordat de coronacrisis de re-integratie van langdurig zieken bemoeilijkte of doordat corona de ernst van de ziekte versterkte), maar het vraagt om nader onderzoek.” Normaal gesproken zijn de toename van het aantal werkenden, de stijging van de pensioenleeftijd en heropende uitkeringen de belangrijkste factoren voor een toename in de WIA-uitkeringen. Maar die zorgden in 2021 maar voor een extra verwachte toename van de instroom met circa 500. “Dit is bij lange na niet voldoende om de instroomstijging van ruim 3.600 te kunnen verklaren.” Afgezien van de voorschotten die vanwege achterstanden zijn verleend, is de WIA-instroom met 7,6% toegenomen. In 2019 ging het nog om een plus van 3,1%.

Extra klap of lastiger re-integreren?
UWV gist naar de oorzaken en denkt dat er mensen zijn die vanwege andere oorzaken al langdurig ziek waren en een extra klap kregen doordat ze in 2020 corona kregen. “We zien daarvoor eerste aanwijzingen: er zijn steeds meer mensen die instromen met als (mede)diagnose corona.” Daarnaast zouden de beperkende maatregelen de re-integratiemogelijkheden van langdurige zieken dusdanig kunnen hebben bemoeilijkt dat meer mensen uiteindelijk een WIA-uitkering aanvragen. “Dat we de helft van de instroomstijging in 2021 niet kunnen verklaren, is een probleem en we gaan het uiteraard onderzoeken. Te meer ook omdat we niet zeker weten of het onverklaarde deel samenhangt met corona. Als het samenhangt met corona zullen we hier ook in 2022 en 2023 effecten van zien. Daarna zal het afnemen. Als het daarentegen een andere oorzaak heeft, weten we niet wat de ontwikkeling zal zijn.”

Advies nodig? Bel 040 21 11 789 of mail ons op info@leve.nl